Diyabet

Diyaliz tedavisi gören bir diyabet hastası olarak, diyetiniz, lezzetli, besleyici gıdalar içermeye devam edebilir. Vücudunuzun ihtiyacını bilirseniz, ne yemeniz gerektiğini de bilirsiniz. Doğru seçimler yaparak da hayatınızı daha iyi hale getirebilirsiniz. Yediklerinizde yapacağınız birkaç basit değişiklik, diyaliz ve şeker hastalığıyla geçen yaşamınızı kolaylaştıracak ve hayatı dolu dolu yaşamanızı sağlayacaktır.

Tüm yapmanız gereken, beş doğru beslenme alışkanlığı, önerisine bağlı kalmak, karbonhidrat alımınız konusunda bazı basit önerileri izlemek ve kan şekerinizi düzenli olarak takip etmektir.

Karbonhidratların asıl işlevi vücudunuzda enerji depolamaktır. Karbonhidrat demek halk arasında kullandığımız şeker ile aynı değildir. Örneğin ekmek ve patates de karbonhidrat içerir. Şekerde bulunan karbonhidrat hızla emilirken, diğerleri, parçalanması uzun süren daha karmaşık karbonhidratlardır ve uzun bir süre boyunca enerji sağlarlar. Karbonhidrat içeren tüm gıdalar (örneğin ekmek, tahıl, makarna, pirinç, nişastalı sebzeler, meyveler, meyve suları ve çoğu şekersiz tatlılar) kan şekeri düzeylerinizi yükselttiğinden, alımınızı dikkatli biçimde yönetmek önemlidir. Gün boyunca yaklaşık her üç saatte bir şeyler yemeye çalışın (ana yemekler dışında ara öğünler ve atıştırmalarda mutlaka olmalıdır). Yatmadan önce yenilen atıştırmalar (proteinli) gece kan şekerinizi dengelemeye yardımcı olacaktır!

Bir diyabet hastası olarak, hangi gıdaların ne kadar karbonhidrat içerdiğini öğrenmek ve miktarları tahmin edebilmek önemlidir. Bu sayede, tükettiğiniz toplam karbonhidrat miktarı, ilaçlarınız ve fiziksel etkinlik düzeyinizle dengelenecektir. Diyetisyeniniz, karbonhidrat alımınızı kontrol altında tutmak için, karbonhidrat hesaplama adı verilen bir sistem öğretmiş olabilir. Diyaliz merkezinizde diyetisyen mevcut değil ise doktorunuzdan da bilgi alabilirsiniz.

Kaçınmam gereken herhangi bir gıda var mı?

Diyetimizdeki önemli karbonhidrat kaynağı tahıllar ve ekmek, kek ya da müsli gibi tahıl temelli ürünlerdir. Fosfat düzeyleriniz istenen düzeyde ise, yüksek lifli besinler 1) oldukça doyurucu olduklarından, 2) emilimleri daha yavaş olacağından, 3) dolayısı ile kan şekerinizi daha yavaş yükselteceklerinden, daha çok tahıllı ürünleri (örneğin buğday ve çavdar) seçin. Az miktarlardaki yulaf da uygun bir seçenektir.

Aynı durum, taze sebzeler, patates, baklagiller, makarna, süt ve bazı meyveler için de geçerlidir. Bunların, bir besinin kan şekeri düzeylerini ne kadar hızlı ve ne oranda yükselttiğini gösteren “glisemik indeks” değeri düşüktür. Ancak üzüm gibi bazı çok tatlı meyveler oldukça yüksek glisemik indekse sahiptir.

Geçmişte sofra şekeri (sakkaroz) şeker hastaları için uzak durulması gereken bir şeyken, günümüzde, çikolata gibi “paketli” şekerin küçük miktarları ara sıra tüketilmesinin sorun olmayacağı ifade edilmektedir. Şeker çabuk emildiğinden ve kan şekeri düzeyinizin hızla yükselmesine neden olabileceğinden, şekerli içecekler ve yüksek şeker içeriğine sahip gıdalardan kaçınmaya devam etmeliyiz.

Diyabet, kanınızda çok fazla şeker olması anlamına gelir. Normal olarak, kandaki şeker miktarı, pankreas tarafından salgılanan insülin adı verilen bir hormonla düzenlenir. Sindirim sırasında, çoğu gıda şekere dönüşür ve kanınıza karışır. İnsülin, şekerin kandan çıkmasına ve enerji olarak kullanıldığı hücrelere ulaşmasına yardımcı olur. Şeker hastalığında, hem yeterli insülin olmadığından hem de hücreleriniz insüline tepki vermediğinden dolayı, vücut, kandaki şekeri tam olarak kullanamaz. İşlenememeleri durumunda, bu yüksek kan şekeri düzeyleri (ya da hiperglisemi) şeker komasına yol açabilir.

Bir diyabet hastası olarak, ev tipi bir kan şekeri cihazı kullanarak kendi kan şeker düzeyinizi takip etmek sizin ana görevlerinizden biri olmalıdır. Böyle bir makineye sahip değilseniz, doktorunuzla bu konuyu görüşün. Bu basit test, herhangi bir anda kan şekeri düzeylerinizin makul aralık için olup olmadığını gösterecektir. Doktorunuz, üç aylık dönemler üzerinde ortalama kan şekeri düzeyinizi ölçen başka bir test gerçekleştirecektir. Sonuçlar, şeker hastalığınızı ne kadar iyi kontrol ettiğinizi gösterir.

Bazen çok susamış hissediyorum...

Kontrol edilmeyen yüksek kan şekeri düzeylerinin susuzluğunuzu da artırabildiğini biliyor musunuz? Diyaliz hastası olarak, tükettiğiniz sıvı miktarını izlemeniz gerektiğini lütfen unutmayın. Çok fazla sıvı tüketmek, vücutta, dolaşım sisteminizi olumsuz etkileyebilen sıvı artışına yol açar. Şekerinizi izlemeniz ve kontrol altında tutmanız, susuzluğunuzu ve sıvı alımınızı yönetmenize yardımcı olacaktır. Diyetisyeniniz, bireysel durumunuz için özel bir sıvı hakkı önerecektir.

Ek vitaminlere ihtiyacım var mı?

Vitaminler kandaki zararlı maddelerin bazılarını emebildiklerinden, şeker hastaları için iyi bir vitamin takviyesi gereklidir.  Beş Doğru Beslenme Alışkanlığı önerilerimizi inceleyin ve doktorunuz tarafından özel olarak önerilen vitaminleri alın.