COVID-19 aşısı

Aşı olan kadın

SARS-CoV-2 aşısı, vücudun hastalık kapıp iyileşerek doğal bağışıklık geliştirmesine gerek kalmaksızın COVID-19'a neden olan Yeni Koronavirüse (SARS-CoV-2) karşı bağışıklık geliştirmesine yardımcı olur.

Aşılamadan sonra bile bağışıklık tepkisinin gelişmesi biraz zaman alacaktır. El hijyeni, maske takmak ve mesafeyi korumak gibi önlemleri uygulamaya devam etmek 2 nedenden ötürü önemlidir:

  • Bağışıklığın gelişmesi zaman gerektirir ve %100 bağışıklık kazanılmayabilir
  • Henüz aşılamanın virüslerin yayılmasını önleyip önlemeyeceğini bilmiyoruz, bu nedenle aşılanmış kişiler hastalığı yayabilir.

Aşılama Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Aşı olmak neden önemlidir?

SARS-CoV-2 aşısı virüsün bulaşma ve COVID-19 geliştirme riskini önemli ölçüde azaltabilir. Aşı, COVID-19 hastası olmanız durumunda daha ciddi komplikasyon riskini azaltabilir. COVID-19'a karşı aşılama için farklı aşılar mevcuttur ve olacaktır.

Yakında sunulması beklenen SARS-CoV-2 aşılarının çoğunun etkili olabilmeleri için iki kez uygulanması gereklidir. Her iki aşılamanın da belirli bir zaman çerçevesi içinde (örneğin ilk aşılamadan 21 gün sonra) yapılması gerekecektir.

COVID-19 aşıları uzun vadeli koruma sağlayacak mı?

Şu anda bağışıklığın süresi konusunda yeterli kanıt bulunmamaktadır. Uzmanların bağışıklığın süresini tahmin etmek için aşının sağladığı koruma hakkında zaman içinde daha fazla kanıt toplaması gerekmektedir.

Aşı yaptırmadan önce sağlık personeline neler söylemeliyim?

Aşı yaptırmadan önce ciddi bir alerjik reaksiyon geçirip geçirmediğinizi sağlık personeline bildirin. Tıbbi kararlar uyarınca bazı aşılar daha önce ciddi alerjik reaksiyonları olan kişiler için uygun olmayabilir.

Hastaysanız ve ateşiniz varsa (38,5°C üzeri vücut ısısı) iyileşene kadar aşılarınızı ertelemelisiniz. Herhangi bir semptomunuz varsa aşı noktasında görevlilere bildirmelisiniz; aşı yaptırmanız veya aşıyı ertelemeniz tıbbi bir karar olacaktır.

Aşılardan sonra yaşayabileceğim tipik semptomlar ve yan etkiler nelerdir?

Genel olarak aşılamalardan sonra bağışıklık sistemi harekete geçmeye başlayacaktır ve bu da tipik olarak kolda ağrı, yorgunluk, baş ağrısı, hafif ateş gibi semptomlara neden olabilir. Standart aşılamanın çoğu yan etkisi hafiftir ve bir haftadan uzun sürmemelidir. SARS-CoV-2 aşılarından kaynaklanan olası yan etkiler ilgili aşının kullanım talimatlarında belirtilecektir ve tedaviyi yürüten doktorunuz bunları size bildirecek ve anlatacaktır.

Nadir görülen alerjik reaksiyon durumu, genellikle aşılamadan birkaç dakika sonra ortaya çıkar. Sağlık personeli, alerjik reaksiyonlarla başa çıkma ve bunları derhal tedavi etme konusunda eğitilmiştir.

Aşılamadan sonra vücudunuzun aşıya tepki verdiğini gösteren bu belirtilerle karşılaşabilirsiniz. Tipik olarak semptomlar 3 günden uzun sürmez:

  • Aşı yerinde ağrı veya şişlik
  • Yorgunluk
  • Baş ağrısı, soğuk algınlığı veya ateş
  • Eklemlerde ağrı
  • Mide bulantısı

Aşılamadan sonra da tedbir almaya gerek olacak mı?

Şu anda bağışıklığın süresi konusunda yeterli kanıt bulunmamaktadır. Uzmanların bağışıklığın süresini tahmin etmek için aşının sağladığı koruma hakkında zaman içinde daha fazla kanıt toplaması gerekmektedir. Bu nedenle maske takarak, el hijyenine düzenli olarak dikkat ederek ve sosyal mesafeyi koruyarak önlem almak önemli olmaya devam edecektir. Zaman içinde toplanan kanıtlara dayanarak uzmanlar gelecekte uygun aşılama aralıklarını önerebilecekler.

Bu aynı zamanda COVID-19'a yakalanmış ve iyileşmiş kişiler için de geçerlidir. Şu anda doğal bağışıklığın süresi hakkında çok az kanıt var. Bu nedenle COVID-19 geçirip iyileşen kişilerin de aşı yaptırmaları önerilir.

COVID-19 aşıları pandemiyi ne kadar çabuk durdurabilir?

COVID-19 salgınının gelişimi, insanların aşı olma konusundaki etkinliğine, mevcudiyetine ve istekliliğine bağlıdır. Aşıların COVID-19'a karşı %100 koruma sağlamaması muhtemeldir.

Yine de COVID-19'a yakalanma riskini önemli ölçüde azaltmak ve ayrıca enfeksiyonun diğer insanlara yayılma riskini azaltmak, pandemiyi zaman içinde durdurmanın en etkili yoludur.

Aşılar insan vücudunun bağışıklığını nasıl uyarır?

COVID-19'a neden olan SARS-CoV-2 virüsü gibi mikrop veya virüsler insan vücuduna girdiğinde hücrelere saldırmaya ve çoğalmaya başlar. İnsan vücudunu istila eden tüm mikropların, virüslerin veya diğer zararlı mikroorganizmaların kategori adı olan antijen terimini duymuş olabilirsiniz. İstilaya enfeksiyon denir.

İnsan bağışıklık sisteminin bir parçası olarak beyaz kan hücreleri, mikropları, virüsleri ve enfekte insan hücrelerini ortadan kaldırarak enfeksiyonla savaşır. Bu uzaklaştırma işlemi sırasında bağışıklık sistemi antikorlar oluşturur. Her bir antikor türü benzersizdir ve vücudu belirli bir antijene karşı korur.

Aşılar enfeksiyonu simüle ederek, hastalığa yakalanmak zorunda kalmadan vücudun bağışıklık geliştirmesine yardımcı olur. Aşıya verilen bağışıklık tepkisi, gerekli antikorların nasıl oluşturulacağını ve gelecekte bu virüsle nasıl savaşılacağını hatırlayacak "hafıza" hücrelerinin bırakılmasına neden olur.

Bu "hafıza" hücrelerinin gelişimi aşılamadan sonra birkaç hafta sürer.

Hangi tür COVID-19 aşıları geliştirilmektedir/mevcuttur?

Şu anda mevcut ve geliştirilmekte olan üç ana COVID-19 aşısı türü vardır:

  • mRNA aşısı
  • viral vektör aşısı
  • protein alt birim aşısı

mRNA aşısı nedir?

Her virüsün kendine özgü bir protein yüzeyi vardır. Virüsün yüzey proteinlerinden biri, aşının neden olduğu immün reaksiyonun hedefidir.

Bu aşılar vücuda bu zararsız proteinlerin nasıl üretileceği konusunda talimat verir. Bağışıklık sisteminin bir reaksiyonu olarak vücut, proteinin orada olmaması gerektiğini anlar ve gelecekte virüsü nasıl tespit edeceğini ve onunla nasıl savaşacağını hatırlar.

Bu aşılar canlı virüs içermez ve bu nedenle COVID-19'a neden olamaz.

Viral vektör aşısı nedir?

Bu aşılar, hücreleri enfekte etmede değiştirilmiş bir virüs kullanır ve SARS-CoV-2 virüsünün başak proteinini üretmek için genetik kod sağlar. Viral vektör hücrelerimizin içine girdiğinde genetik materyal, hücrelere virüse özgü bir protein yapmak için talimatlar verir. Hücreler, proteinin kopyalarını üretmeye başlar. Bağışıklık sisteminin bir reaksiyonu olarak vücut, proteinin orada olmaması gerektiğini kabul eder ve gelecekte virüsü nasıl tespit edeceğini ve onunla nasıl savaşacağını hatırlar.

Protein alt birim aşısı nedir?

Bu aşılar, virüsün zararsız bir bölümü olan proteini içerir. Bağışıklık sisteminin bir reaksiyonu olarak vücut, proteinin orada olmaması gerektiğini kabul eder ve gelecekte virüsü nasıl tespit edeceğini ve onunla nasıl savaşacağını hatırlar.

İlgili Konular

Fresenius Medical Care hastaları İçin Koronavirüs (COVID-19) hakkında Bilgi

Günlük uygulamada önleme tedbirleri önerileri